Organik Madde Toprağın Canıdır

İdeal bir tarla toprağında % 5 oranında organik madde bulunması gerekir. Ege Bölgesi’nde tarım topraklarının %98,4 ünde organik madde eksikliği görülür. Bölge topraklarının %35,7 sinde bu miktar %1’in de altındadır.

Toprak organik maddesi, bitkisel ve hayvansal doku artıklarının toprakta ayrışmaya başlamasından mineralize olmasına dek geçen süreçte oluşturduğu organik bileşiklerdir. Topraktaki organik madde toprağın yapısına, iklime, üzerindeki bitki örtüsüne, yetiştirilen ürüne göre ve zamana göre değişiklik gösterir. Organik madde toprağın verimi ve korunması için gereken en önemli unsurların başında gelir.

Hiçbir üretim sisteminde toprağa yeterli organik maddeyi vermeden başarılı olmak mümkün değildir. Üretici toprağına bol kimyevi gübre atmaya hazırken, organik madde her zaman ihmal edilir, küçümsenir. Oysa organik madde toprağın canıdır. Toprağın işlenmesi, tava gelmesi, zenginliği, bereketi, verimi hep organik maddeye bağlıdır.

Organik maddenin verimle olan bağlantısı asırlar önce anlaşılmış, tarımın ilk yapıldığı zamanlardan bu yana koyu renkli toprakların daha verimli olduğu çiftçinin dikkatini çekmiştir. Toprağın canlılığı, üretimin sürdürülebilirliği açısından organik gübreler kimyasal gübreden daha önemlidir ancak kimyasal gübre kadar değer verilmez, itibar görmez ve hep göz ardı edilir.

Organik madde vermeden sürekli kimyasal gübre kullanmak toprağı zehirler. Toprak aşırı kimyasal gübreleme, yanlış tarım ilaçları uygulama, aşırı sürüm gibi sebeplerle hızla canlılığını yitirmekte, tuzlanmakta ve çoraklaşmaktadır.

Tarım topraklarının kaybı sadece tarım dışı kullanımla değil, yanlış üretim teknikleriyle de söz konusudur. Ülkemiz topraklarının Karadeniz ve Marmara Bölgesi dışında organik maddece çok fakir olduğu bilinmektedir. Bu durum özellikle organik gübreden başkaca bir besin kullanılamayan bir üretim sistemi olan organik tarımdan elde edilen verimi de düşürmektedir. Buna bağlı yüksek fiyatlar dış pazarlarda rekabet şansımızı azaltmakta ve iç pazarda yaygınlaşmayı engellemektedir. İdeal bir tarla toprağında % 5 oranında organik madde bulunması gerekir. Ege Bölgesi’nde tarım topraklarının %98,4 ünde organik madde eksikliği görülür. Bölge topraklarının %35,7 sinde bu miktar %1’in de altındadır. Toprak organik maddesi sınıflandırması:

% Organic Matter Rate	Evaluation
<1	Very Low
1-2	Low
2-4	Average
4>	Rich

Fiziksel Yararları

Toprak zerreciklerini bir arada tutan küme yapıyı (agrega) geliştirir,
Su sutma kapasitesini arttırır. Toprakta %1 organik madde varken, ilk 30 cm. derinlikte 15 ton/da su tutulur, %2 organik maddede tutulan su miktarı 30 ton/da’dır.
Toprak tavını muhafaza eder,
Toprağın sıkışmasını, pulluk tabanı oluşmasını önler, toprak kolay işlenir, böylece toprak işleme maliyetini düşürür,
Kaymak tabakası oluşmasını önler, çapa işçiliği azalır,
Toprağın havalanmasını ve drenajını arttırır,
Bitki kökleri daha iyi gelişir, derine gider,
Erozyonu önler,
Kumlu ve killi toprakların yapısını iyileştirir, Sıcaklık değişimlerini tamponlar,
Toprağın tozumasını önler, bu sayede topraktaki allerjen maddeler havaya karışarak kirletmez.

Kimyasal Yararları

Organik madde eksikliği olan toprakta katyon değişim kapasitesi düşüktür bu yüzden verilen besin maddeleri bitki tarafından alınmadan yıkanır, organik madde katyon değişim kapasitesini arttırır,
Toprak pH’ını düzenler,
Toprakta alınamayan formdaki bağlı besinleri çözerek alınmasını sağlar,
Tarım ilaçlarının toprakta çabuk bozunmasını sağlar, fitotoksite riskini azaltır,
İçeriğindeki organik asitlerle çevre kirliliği yaratan ağır metalleri tamponlar, yeraltı sularına karışıp kirletmelerine engel olur,
Toprağın tuzlanmasını önler,
Aşırı kimyasal gübre ile tuzlanmış, çoraklaşmış toprakların iyileştirilmesini sağlar.
Azot, fosfor, potasyum gibi bitki besin elementlerini sağlar, yavaş çözünen gübre gibidir.
Toprağa verilecek kimyasal gübre miktarını azaltır.

Biyolojik Yararları

Toprakta yaşayan organizmalarına besin sağlar,
Solucanlar, aktinomisetler, mikorizalar gibi faydalı toprak canlıları artar,
Bitkilerde stresi önler,
Bitkileri bağışıklık mekanizmasını güçlendirir, hastalık ve zararlılara karşı dayanımını arttırır,
Topraktaki biyolojik aktivite arttıkça bitkide verim artar,

Organik Maddeyi Arttırmanın Yolları

Organik gübre kullanmak,
Kompost yaparak toprağa vermek, kompost çayı yapmak,
Yeşil gübreleme yapmak, üAşırı toprak işlemeye engel olmak, anızı yakmamak,
Aşırı otlatmaya engel olmak, otlatma planı uygulamak,
Ürün rotasyonuna dikkat etmek,
Malçlama yapmak,
Örtü bitkisi yetiştirerek toprağı korumak,
Erozyona karşı gereken tedbirleri almak,
Toprak mikroorganizmalarını destekleyecek uygulamalar yapmak,
Toprağa çok biyokütle bırakacak bitkiler yetiştirmek,
Baklagiller yetiştirmek,
Uzun süre nadasa bırakamamak,
Deniz yosunu, kan unu, kemik unu, gibi organik maddelerle desteklemek,
Biokömür (Biochar) yapıp toprağa katmak,
Sürdürülebilir olmadığından kontrollü olarak leonardit, turba gibi kaynakları kullanmak.

Toprak, dedemizden emanet, torunlarımıza mirastır.

Toprağın organik maddesini arttırmanın yararları uzun vadede görülür, verim artarak devam eder.

“Toprak kaybetmek sadece savaşla, tarım dışı kullanıma açılmayla, yapılaşmayla, erozyonla olmaz. Verimsiz, çorak, organik maddece fakir toprak kaybedilmiş demektir.